الاموال (داوودی)کتاب «الاموال»، اثر ابو جعفر، احمد بن نصر داوودی ، در موضوع نظام مالی اسلامی، به زبان عربی است. این کتاب، از جمله کتبی است که در راه شناخت تاریخ اقتصادی جامعه‌های اسلامی، به ویژه سرزمین‌های شمالی آفریقا، مورد احتیاج است. ۱ - ساختار کتابکتاب، دارای چهار بخش است و این بخش‌های چهارگانه، به ترتیب مشتملند بر: مقدمه مؤلف و ده فصل؛ چهار فصل؛ یازده فصل؛ سه فصل. ۲ - گزارش محتوادر زمان حیات مؤلف، فاطمیان ، بر شمال آفریقا که محل زندگی او بود، حکومت می‌کردند. مؤلف، به عنوان یک فقیه آشنا به مسائل دینی و احکام اقتصادی آن، غالبا طبق مذهب مالکی ، به ایراد نظریات فقهی در چنین مواردی پرداخته و گاهی از اوقات، مسائل مورد اختلاف را نیز متذکر گردیده است؛ برای آگاهی بیشتر، نگاهی اجمالی به محتوای کتاب می‌کنیم: ۲.۱ - بخش اولدر فصول ده گانه این بخش، از مباحثی همچون: اموالی که در دست امرا و والیان امور قرار می‌گیرد و نیز در مورد خمس و مسائل پیرامون آن؛ جواز یا عدم جواز وعده پرداخت غنایم جنگی پیش از پیکار، توسط امام؛ کیفیت تقسیم خمس و اینکه ذوی القربی چه کسانی هستند؛ غنایمی که به رسول الله -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم- اختصاص داشته و آنچه نسبت به ترکه آن حضرت انجام گرفته است؛ سرزمین‌هایی از دشمنان که مسلمانان بر آنها غلبه یافته‌اند و... [۱]
الاموال، احمد بن نصر داوودی ، ص۶۵.
۲.۲ - بخش دومدر فصول چهارگانه این بخش، از دیوان (دفتری که نام سپاهیان و اهل عطا در آن ثبت می‌شده است) و اخذ عطا؛ انفال و فیء و غنیمت و عشر اراضی ؛ کیفیت فتح سرزمین‌های آفریقا، اندلس و صقلیه که جزیره‌ای است در جنوب ایتالیا ؛ حکم ترکه کسانی که اموالی را به زور گرفته‌اند یا اموالی از بیت المال را که برایشان قابل دست رسی بوده، غصب کرده‌اند و... سخن به میان آمده است. [۲]
الاموال، احمد بن نصر داوودی ، ص۱۴۹.
۲.۳ - بخش سومدر فصول یازده گانه این بخش، مباحثی همچون: کشتن دشمنان در کشاکش جنگ و منت نهادن بر اسرا یا فدیه گرفتن از آنها؛ سازش با دشمنان و برخورد با کسانی که در میانه سرزمین مسلمین و کفار مسکن دارند و ترس از خیانت کردن آنها وجود دارد؛ کیفیت فتح مکه و حکم اهل آن؛ عطایایی که برای جنگ جویان در نظر گرفته می‌شود؛ جزیه و مقدار آن و ذکر حکایتی در مورد بنی تغلب در همین باره؛ حکم هدایایی که کفار به حکام مسلمین می‌دهند و هدایای امرا و خائنان و خوراکی‌هایی که اخذ آنها جایز است و... مطرح شده است. [۳]
الاموال، احمد بن نصر داوودی ، ص۲۲۵.
۲.۴ - بخش چهارمدر فصول سه گانه این بخش، مباحث مربوط به اموالی که مالک آنها نامعلوم است و اموال غصبی و... ؛ تکدی گری و ذکر کفاف و فقر و غنا بررسی شده است. [۴]
الاموال، احمد بن نصر داوودی ، ص۳۰۵.
۳ - وضعیت کتابفهرست آیات قرآنی، فهرست احادیث و آثار، فهرست اعلام، فهرست اماکن و غزوات، فهرست قبایل و طوایف، فهرست مصطلحات و الفاظ و هم چنین ملاحق (شامل کشاف مصطلحات فقهی، مصادر و فهرست محتویات)، در پایان کتاب ذکر شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). رده‌های این صفحه : کتاب شناسی
|